در این پژوهش روند حرکت آرایههای بلاغی برای رسیدن به سمبل و تولید بافتهای نمادین کلام در فرهنگ شعر معاصر فارسی با تکیه بر اشعار احمد شاملو و نگاهی خاص به شعر «مه» از مجموعهی «هوای تازه» بررسی شده است. حرکت از تشبیه به سوی استعاره، و از استعاره به سمت نماد، حرکتی تدریجی است که با ساختارهای اجتماعی ادبیات و سیر تطور سبکها ارتباطی مستقیم و تنگاتنگ دارد. سمبل یا نماد از میان دیگر مقولههای بلاغی، به دلیل به وجود آوردن نوعی هنجارگریزی معنایی، جایگاه و ارزش قابل توجهی در هنر معاصر بهویژه شعر مدرن پیدا کرده است. میل به تولید پیچیدگی در کلام، آفرینندهی نوعی ابهام است که نه تنها مقولهی زیباییشناسی شعر را تقویت مینماید بلکه خواننده در داد و ستدی دوسویه با متن، در فهم معنا شریک میگردد و دامنهی تأویلی شعر را گسترش میدهد. در اینگونه آثار، دلالتهای نخستین زبان و ارتباط مستقیم و کلیشهوار دالها و مدلولها به هم ریخته و گاهی بافتی نوین از دلالتهای ثانوی بر یک دال اشاره میکنند. بدینترتیب، سلسلهی متناوب دال و مدلولی به قلمروی جدیدی وارد میشود که در آن، امور حسی، طبیعی و اجتماعی به مفاهیمی کاملاً انتزاعی و گاهی نیز متافیزیکی اشاره میکنند.
انوشه، حسن (1381). فرهنگنامه ادب فارسی، تهران، انتشارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
براهنی، رضا (1385). طلا در مس، تهران، زمان.
پاینده، حسین(1384). اسطورهشناسی و مطالعات فرهنگی، تهران، سمت.
پورنامداریان، تقی (1374). سفر در مه، تهران، زمستان.
پورنامداریان، تقی (1386). خانهام ابری است، تهران، مروارید.
پورنامداریان، تقی (1386). رمز و داستانهای رمزی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
پورنامدایان، تقی، رادفر، ابوالقاسم. شاکری، جلیل (1391). بررسی و تحلیل چند نماد در شعر معاصر، مجله ادبیات پارسی معاصر، شماره اول.
ترقی، گلی (1386). بزرگ بانوی هستی(اسطوره، نماد، صورت ازلی)، تهران، نیلوفر.
چدویک، چارلز (1375). سمبولیسم، ترجمه مهدی سحابی، تهران، نشر مرکز.
خاقانی، افضل الدین بدیل (1378). دیوان اشعار، تهران، زوار.
خواجه نصیر طوسی (1326) اساس الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
داد، سیما (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید.
17. سالمیان، غلامرضا، آرتا، سیدمحمد و حیدری، دنیا (1391). بررسی تطبیقی دلالت معنایی نمادها در ادبیات کلاسیک و شعر احمد شاملو، زبان و ادبیات فارسی، شماره 73.
ستاری، جلال (1387). اسطوره و رمز، مجموعه مقالات، تهران، سروش.