1
باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه ازاد اسلامی واحد اسلام ابادغرب
2
دانشگاه ایلام
چکیده
فراخوانی اسطوره‌ها و شخصیت‌های سنتی از جمله مسائل مهمی است که مورد توجه شاعران معاصر عربی بوده و بازتاب بسیاری در آثارشان داشته است. رویکرد شاعر معاصر به این شیوه، برخاسته از اوضاع سیاسی- اجتماعی کشورش است. به دیگر بیان، از خلال شخصیت‌های سنتی، مردمی و اسطوره‌ای و با زبانی نمادین و رمزگونه آراء و آلام خود و ملّتش را بیان می‌کند. شهرزاد از جمله مشهورترین افسانه‌های ایرانی هزار و یک شب بوده که مورد توجه شاعران آرمان‌خواه عراق قرار گرفته است؛ لذا این مقاله کوشیده است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی، به ذکر نمونه‌هایی از فراخوانی شخصیت مذکور و دلایل آن، در شعر برخی از شاعران معاصر عراق مانند البیاتی، سیاب، ملائکة جواهری و ... بپردازد. نتایج نشان از آن دارد که شاعران عراقی معاصر کوشیده‌اند با کاربرد نمادین شهرزاد، تابلویی گویا از اوضاع آشفته سیاسی- اجتماعی عراق را ترسیم کنند و با تشبیه وعده‌های پوچ سران عربی به قصههای شهرزاد، ضمن دعوت انقلابیون به صبر و استقامت، به آنان نوید آزادی داده و برای تحقق آرمان‌شهر خویش از آن استمداد بجویند.
تقوی، رسول (۱۳۸۲). نمایش در ادب معاصر عرب، نمایش عربی، تهران: انتشارات نماین.
جحا، میشال خلیل (۱۹۹۹). الشعر العربی الحدیث، بیروت: دار العودة.
الجواهری، محمد مهدی (۲۰۰9). دیوان، بغداد: دارالحریّة.
جیده، عبدالحمید (1980). الاتجاهات الجدیدة فی الشعر العربی المعاصر، بیروت: مؤسسة نوفل.
حاجیزاده، مهین و علی فضا مرادی(۱۳۹۰)، غربتگزینی در شعر بدر شاکر السیاب، فصلنامه لسان مبین. سال دوم، شماره سوم، صص 72-45.
15. حبیبی، علیاصغر و مجتبی بهروزی (۱۳۹۰). کاربرد دوگانه (موازی معکوس) نقاب سندباد در شعر عبد الوهاب البیاتی، فصلنامه لسان مبین، سال دوم، شماره سوم، صص 96-73.
حسینی، مریم و حمیده قدرتی (1391). روند قصهگویی در توالی قصههای هزار و یک شب، متن شناسی ادب فارسی، سال چهارم، شماره اول، صص 38-15.
حمّود، محمد العبد (1996). الحداثة فی الشعر العربی المعاصر، بیروت: الشرکة العالمیة للکتاب.
رزّوق، اسعد (1990). الأسطورة فی الشعر المعاصر، چاپ دوم، بیروت: دارالحمراء.
زاید، علی عشری (2006). استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر العربی المعاصر، قاهره: دارغریب.
)