تاثیر نظام طبقاتی و فره ایزدی در عناصر ثابت منظومه های حماسی بر پایه ریخت شناسی پراپ
نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
چکیده
ولادیمیر پراپ در راستای تلاش برای طبقهبندی قصههای عامیانه رویکرد ریخت شناسی را ارائه کرد که مرزهای زمانی، مکانی و ملی را درنوردید. سالها پیش از پراپ جریانی آغاز شده بود که میکوشید با تعریف واحدهای قابل مقایسه، قصههای عامیانه را طبقهبندی و مرزهای آن را مشخص کند؛ اما پراپ به جای درون مایه به فرم پرداخت و به رغم دیگر منتقدان این حوزه رویکرد همزمانی را به جای درزمانی به کار برد و خویشکاری را بهعنوان واحد اتیک ارائه داد. او کار خود را با تعیین عناصر ثابت و متغیر قصهها آغاز کرد. این تحلیل با به کار گرفتن این خوانش در حماسه بر آن است که دنیای حماسه دنیایی کمال یافته و انعطافناپذیر است و رسالت پهلوان تکرار گذشتگان و سنتهاست. به همین دلیل است که عناصر متغیر پراپ، در بافت حماسه ثابت و ایستا هستندکه نظام طبقاتی و هرمی جامعهی ایران و جایگاه فره ایزدی در بستر فرهنگی سازنده آنها میتواند از دلایل آن باشد. این خود توجیه کننده شباهت میان منظومههای حماسی و تقلید در آنها است.